โอชะกับอาหารจานกระท้อน
กระท้อน ผลไม้ที่ออกลูกปีละครั้ง อยู่ในช่วงเดือนพฤษภาคม มิถุนายน กันยายน มีทั้งกระท้อนเปรี้ยว และกระท้อนหวาน กระท้อนเปรี้ยวนิยมนำมาดองเกลือทั้งเปลือก โดยบรรจุลงในไห เรียกว่าดองข้ามปีกันเลย เมื่อดองเกลือได้ที่ก็ปอกเปลือกคลายเกลือ แล้วจึงนำมาแช่อิ่ม หรือทำเป็นกระท้อนทรงเครื่อง นำไปกวน หรือทำแกงคั่ว ตำกระท้อน ใส่แกงฮังเล แกงคั่วกุ้งกับกระท้อน กระท้อนสดๆ มักจะเปรี้ยวเวลากินกับกะปิหวานต้องทุบให้นุ่มก่อน เพราะเหตุนี้คนโบราณจึงใช้คำเปรียบเปรยลูกหลานที่ขี้เกียจว่า "ชาติกระท้อนไม่ทุบไม่ตี กินไม่ได้"
กระท้อนรสหวานมีด้วยกันหลายพันธุ์อย่างที่เคยกล่าวไว้บ้างแล้ว รสชาติของกระท้อนแต่ละพันธุ์แตกต่างกันอย่างไร เริ่มจาก "กระท้อนพันธุ์ทับทิม" บางคนเรียกว่ากระท้อนพันธุ์นุ่มนิ่ม เพราะเนื้อนุ่ม "กระท้อนปุยฝ้าย" ลูกใหญ่ผิวหนา เมล็ดมีปุยหนา จึงใช้เนื้อในและเมล็ดมาทำลอยแก้ว
กระท้อนที่มีลูกใหญ่เกิน 1 กิโลกรัม หรือเกือบกิโลกรัม มีชื่อเรียกตามน้ำหนักคือ "คันหาบ" เนื้อมาก เมล็ดเป็นปุย แต่รสไม่หวานเท่าปุยฝ้าย นิยมกินสด หรือเนื้อมาทำเป็นเมี่ยง หรือยำ
"กระท้อนทิพรส" มีรสหวานคล้ายกับพันธุ์ทับทิม แต่ลักษณะลูกทรงสูงกว่า เนื้อมากกว่า ถ้าทิ้งลืมต้นรสจะหวาน และสำหรับ "กระท้อนพันธุ์อีหล้า" นี้จะสุกหลังเพื่อน นิยมกินแบบเดียวกับปุยฝ้าย
เครื่องปรุง
| กระท้อนปอกเปลือกหั่นเป็นเส้น | 2 | ถ้วย |
| หมูสับ | 1/2 | ถ้วย |
| กระเทียมสับ | 1 | ช้อนชา |
| พริกชี้ฟ้าแดงหั่นฝอย | 1 | เม็ด |
| น้ำตาลปีบ | 2 | ช้อนโต๊ะ |
| น้ำปลา | 1 | ช้อนโต๊ะ |
| เกลือป่น | 1/2 | ช้อนชา |
| หอมแดงเจียว | 1/4 | ถ้วย |
| กะทิ | 1/4 | ถ้วย |
| พริกไทยป่น | 1 | ช้อนชา |
| ถั่วลิสงคั่วป่น | 2 | ช้อนโต๊ะ |
| น้ำมันพืช | 2 | ช้อนโต๊ะ |
วิธีทำ
1. ใส่น้ำมันลงในกระทะ ใส่กระเทียมเจียวพอหอม ใส่หมูผัดพอทั่ว ใส่น้ำปลา น้ำตาล และเกลือ คนให้ทั่ว
2. ใส่กระท้อน กะทิ คนให้ทั่ว โรยพริกไทยป่น
3. ตักใส่จาน โรยถั่วลิสงคั่วป่น หอมเจียว พริกชี้ฟ้าแดงหั่นฝอย เสิร์ฟ
เครื่องปรุง
| กระท้อนปอกเปลือกหั่นสี่เหลี่ยมเล็ก | 1 1/2 | ถ้วย |
| พริกไทยป่น | 1/4 | ช้อนชา |
| พริกแห้ง | 1 | เม็ด |
| กระเทียมกลีบเล็ก | 3 | กลีบ |
| เกลือป่น | 1/2 | ช้อนชา |
| ปลากรอบย่างแกะเอาแต่เนื้อ | 1/4 | ถ้วย |
| น้ำตาลปีบ | 1 | ช้อนโต๊ะ |
| น้ำปลา | 2 | ช้อนชา |
วิธีทำ
1. แกะพริกแห้งเอาเมล็ดออก โขลกกับเกลือ กระเทียมให้ละเอียด
2. ใส่กระท้อนโขลกเบาๆ ใส่น้ำตาล น้ำปลา คนพอทั่ว ใส่ปลากรอบ พริกไทย คนพอเข้ากัน
3. ตักใส่จาน จัดเสิร์ฟกับยอดชะอม ใบชะพลู ข้าวเหนียว
เครื่องปรุง
| กระท้อนปอกเปลือก หั่นเป็นเส้นๆ ตามลูก | 2 | ถ้วย |
| เกลือป่น | 2 | ช้อนชา |
| น้ำตาลทราย | 1 1/4 | ถ้วย |
| น้ำมะนาว | 1 | ช้อนโต๊ะ |
วิธีทำ
1. ละลายเกลือกับน้ำเข้าด้วยกัน ใส่กระท้อนแช่สักครู่ คั้นเอาน้ำออก
2. ใส่กระท้อนลงในกระทะ ใส่น้ำตาล 1/4 ถ้วย ใช้ไฟอ่อน คนตลอดเวลา
3. ใส่น้ำตาลไปเรื่อยๆ จนน้ำตาลหมด ใส่น้ำมะนาว คนตลอดเวลาจนกระท้อนแห้ง และเปลี่ยนสีเป็นสีแดง ยกลง ตักใส่ภาชนะ เก็บไว้กินได้นาน
วิธีกินให้อร่อย ใส่น้ำแข็งไส หรือห่อเป็นห่อเล็กๆ เป็นอาหารขบเคี้ยวเหมือนทอฟฟี่ผลไม้