ดอกขจร



          ขจร  ไม้พื้นบ้านที่ขึ้นได้ง่ายตามธรรมชาติ โดยเฉพาะในป่าดงดิบและป่าละเมาะ  ปัจจุบันมีปลูกไว้ตามบ้านเรือน เพราะปลูกง่าย มีชื่อเรียกขานกันหลายชื่อ  ภาคเหนือเรียก "ผักสลิด"  ภาคกลางและภาคใต้เรียก "ขจร"  ชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ Telosma odoratissima เป็นไม้เถาที่เลื้อยพันไปตามต้นไม้ใหญ่เมื่อเติบโตตามสภาพธรรมชาติหรือตามนั่งร้านที่สร้างขึ้นตามบ้านเรือน

          ใบขจรมีลักษณะกลมโต ปลายใบแหลม ออกดอกสีเขียวอมเหลืองเป็นช่อๆ คล้ายพวงอุบะ  ในต้นฤดูฝน ส่งกลิ่นหอมในยามเย็น ผลขจรมีลัษณะกลมยาวคล้ายลูกนุ่นที่ยังอ่อน   ผลขจรอ่อนๆ สามารถรับประทานเป็นผักได้ เมื่อแก่ผลขจรจะแตก มีเมล็ดเกาะติดกับใยสีขาวปลิวว่อนคล้ายนุ่น

ดอกขจร           ทั้งยอดอ่อน ผลอ่อน และดอกของขจรสามารถนำมาทำอาหารได้ทั้งนั้น ส่วนมากนิยมนำมารับประทานเป็นผักต้ม  ผักฉาบน้ำมัน (คือการเอาไปผัดกับน้ำมันด้วยไฟแรง) จิ้มกับน้ำพริกชนิดต่างๆ หรือทำเป็นอาหารจานต่างๆ ได้อร่อยยิ่งนัก เพราะดอกขจรเมื่อสุกจะนุ่มปากและออกรสหวาน เช่น ดอกขจรผัดไข่  ผัดดอก ขจรกับปลาหมึก  แกงจืดดอกขจร  แกงส้มดอกขจร  หรือชุบแป้งทอด เป็นต้น   ดอกขจรมีรสมันออกหวานเล็กน้อย นำมาทำยำได้อร่อยนัก  ดอกขจรจึงเป็นอาหารโปรดของคนเฒ่าคนแก่มานมนาน นอกเหนือจากการนำมาทำอาหารแล้ว ชาวไทยภาคเหนือยังนิยมนำไปบูชาพระ ด้วยความที่ดอกขจรมีความสวยงาม และส่งกลิ่นหอมคล้ายดอกชมนาดในยามเย็น

          เมื่อต้นฤดูฝนมาถึง ดอกขจรจะถูกตัดนำมาขายในท้องตลาด โดยวางรวมกันเป็นกองอยู่บนใบตอง หรือบรรจุอยู่ในกระทงใบตอง ขายกระทงละ 5 บาท บางครั้งก็ขายตามน้ำหนัก ตกขีดละ 5 บาท ซื้อมา 3 ขีดก็ทำเป็นอาหารได้ชามโตพอรับประทานกันทั้งครอบครัวเลยทีเดียว เดี๋ยวนี้ดอกขจรยังมีขายเป็นแพคตามซูเปอร์มาร์เก็ตทั่วไป ราคาแพคละ 20 บาท

          ยอดอ่อนและดอกขจรในปริมาณ 100 กรัม มีวิตามิน แร่ธาตุต่างๆ คือวิตามินเอ มากถึง 3,150 I.U.  วิตามินซี 45 มิลลิกรัม  แคลเซียม 70 มิลลิกรัม  ฟอสฟอรัส 90 มิลลิกรัม และมีสรรพคุณทางยาช่วยทำให้อาเจียน ถอนพิษ เบื่อเมาได้

ยำดอกขจร

เครื่องปรุง

ยำดอกขจร
ดอกขจรสดๆ ใหม่ๆ 2      ถ้วย
เนื้อหมูสับ 1/4      ถ้วย
กุ้งนาง 2      ตัว
กุ้งแห้งป่น 3      ช้อนโต๊ะ
พริกขี้หนูซอย 1      ช้อนโต๊ะ
กระเทียมเจียว 2      ช้อนโต๊ะ
หอมแดงเจียว 2      ช้อนโต๊ะ
น้ำตาลทราย 2      ช้อนชา
น้ำปลา 3      ช้อนโต๊ะ
น้ำมะนาว 3      ช้อนโต๊ะ

วิธีทำ

1.  ล้างดอกขจร เด็ดก้านออกเป็นดอกๆ ผึ่งไว้ให้สะเด็ดน้ำ
2.  รวนเนื้อหมูพอสุกนุ่ม ต้มกุ้งพอสุกเป็นสีชมพู แกะเปลือกออก หั่นเป็นชิ้น
3.  ผสมน้ำปลา น้ำตาล น้ำมะนาว พริกขี้หนูพอทั่วให้ออกรสจัดทั้ง 3 รส คือเปรี้ยว เค็ม หวานเป็นน้ำยำไว้
4.  เมื่อจะรับประทาน เคล้าเนื้อหมู เนื้อกุ้ง กุ้งแห้ง ราดน้ำยำ เคล้าให้เข้ากันทั่ว แล้วใส่หอมแดงเจียวและกระเทียมเจียวลงเคล้า ใส่ดอกขจร เคล้าเบาๆ พอทั่ว เพื่อไม่ให้ดอกขจรช้ำ
5.  จัดใส่จาน โรยพริกชี้ฟ้า รับประทานทันที